Brontekst bekijken van Intense World Theory en laag-contextueel denken

= Intense World Theory en laag-contextueel denken =

De '''Intense World Theory''' (IWT) <ref>Markram, H., & Markram, K. (2010). [[Media:The_Intense_World_Theory_–_a_unifying_theory_of_the_neurobiology_of_autism.pdf|''The Intense World Theory – A unifying theory of the neurobiology of autism.'']] Frontiers in Human Neuroscience, 4, 224.</ref> werd ontwikkeld door Henry en Kamila Markram (2010) als alternatief verklaringsmodel voor [[Special:MyLanguage/Autisme|autisme]].  
Volgens deze theorie is het brein van mensen met autisme niet minder gevoelig, maar juist '''hypergevoelig''' voor prikkels en emoties.  
Het kernidee: de wereld wordt als te intens ervaren.

== Kernpunten van de Intense World Theory ==
* Lokale netwerken in de hersenschors en amygdala zijn '''hyperactief''' en '''hyperplastisch'''.  
* Hierdoor worden zintuiglijke prikkels, emoties en herinneringen '''intensiever''' verwerkt.  
* De persoon neemt meer details waar, met meer emotionele lading.  
* Overprikkeling leidt tot '''vermijding, rigiditeit''' en soms sociale terugtrekking.  
* Autisme is dus geen tekort aan empathie, maar eerder een overmaat aan perceptie en affect.

== Laag-contextueel denken ==
Binnen het kader van [[Special:MyLanguage/Het spectrum van contextgevoeligheid|Context Thinking]] ligt de focus niet op overactiviteit van hersencircuits, maar op het '''verminderde vermogen om context te integreren'''<ref>Vermeulen, P. (2015). ''Autisme als contextblindheid.'' Autisme Centraal, Gent.</ref>.  
* Informatie wordt letterlijk en fragmentarisch verwerkt.  
* De context die betekenis, volgorde en nuance toevoegt, ontbreekt of wordt onderschat.  
* Daardoor wordt elk detail even belangrijk — wat cognitieve overbelasting veroorzaakt.  
* Overprikkeling ontstaat dus niet door “te veel input”, maar door het '''gebrek aan filtering via context'''.

== Overeenkomsten tussen beide theorieën ==
{| class="wikitable"
! Aspect !! Intense World Theory !! Laag-contextueel denken
|-
| '''Overprikkeling''' || Hyperactiviteit van lokale netwerken veroorzaakt overgevoeligheid voor prikkels. || Gebrek aan contextuele filtering maakt dat alles even “hard” binnenkomt.
|-
| '''Focus op details''' || Hyperperceptie op micro-niveau → sterke aandacht voor details. || Verlies van globaal kader → detailgerichtheid domineert.
|-
| '''Sociaal terugtrekgedrag''' || Bescherming tegen overweldigende wereld. || Moeite met impliciete sociale context → misverstanden en stress.
|-
| '''Emotionele intensiteit''' || Overactieve amygdala → sterke affectieve respons. || Gebrek aan regulatie via context → emoties moeilijk te plaatsen of te voorspellen.
|}

== Verschillen in verklaringsniveau ==
{| class="wikitable"
!  !! Intense World Theory !! Laag-contextueel denken
|-
| '''Niveau van verklaring''' || Neurobiologisch (microcircuitniveau). || Cognitief-contextueel (informatie- en gedragsniveau).
|-
| '''Kernmechanisme''' || Overstimulatie en hyperplasticiteit. || Onvoldoende contextuele integratie en predictie.
|-
| '''Theoretisch kader''' || Neurowetenschappelijk, bottom-up. || Cognitief, top-down (voorspellend brein).
|-
| '''Interventie-focus''' || Verminderen van overstimulatie, prikkelarme omgeving. || Aanreiken van context, expliciete communicatie, voorspelbaarheid.
|}

== Complementaire benadering ==
De twee visies hoeven elkaar niet uit te sluiten.  
De '''Intense World Theory''' beschrijft wat er op neurobiologisch niveau gebeurt:  
een brein dat te veel informatie verwerkt.  
Het '''laag-contextuele denken''' beschrijft hoe dat zich cognitief en sociaal vertaalt:  
een brein dat moeite heeft om betekenis te geven aan die overvloed.  

Samen bieden ze een gelaagd model:
* De IWT verklaart het '''waarom''' van overprikkeling.  
* Het contextdenken verklaart het '''hoe''' van de cognitieve en relationele gevolgen.

== Implicaties voor begeleiding ==
* [[Special:MyLanguage/Overprikkeling|Overprikkeling]] vraagt zowel '''sensorische rust''' als '''contextuele duiding'''.  
* Structuur, voorspelbaarheid en uitleg van “waarom iets gebeurt” helpen om overbelasting te verminderen.  
* [[Special:MyLanguage/Begeleiding en behandeling|Begeleiding]] mag zich dus niet beperken tot prikkelreductie, maar moet ook werken aan '''contextverrijking''' — het leren herkennen van samenhang, volgorde en bedoeling.

== Referenties ==
<references/>