Obsessieve-compulsieve stoornis (OCD): verschil tussen versies
Deze versie gemarkeerd voor vertaling |
|||
| (Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
<languages/> | |||
<translate> | <translate> | ||
== Definitie == | |||
== Definitie == <!--T:1--> | |||
<!--T:2--> | |||
De '''obsessieve-compulsieve stoornis (OCD)''' is een psychische stoornis die gekenmerkt wordt door: | De '''obsessieve-compulsieve stoornis (OCD)''' is een psychische stoornis die gekenmerkt wordt door: | ||
* terugkerende, hardnekkige gedachten (obsessies), én/of | * terugkerende, hardnekkige gedachten (obsessies), én/of | ||
* herhalende gedragingen of mentale handelingen (compulsies) die worden uitgevoerd om angst of spanning te verminderen. | * herhalende gedragingen of mentale handelingen (compulsies) die worden uitgevoerd om angst of spanning te verminderen. | ||
<!--T:3--> | |||
Volgens de DSM is OCD een classificatie die gebaseerd is op symptomen. Het beschrijft dus ''wat'' iemand ervaart, maar verklaart niet ''waarom''. | Volgens de DSM is OCD een classificatie die gebaseerd is op symptomen. Het beschrijft dus ''wat'' iemand ervaart, maar verklaart niet ''waarom''. | ||
<!--T:4--> | |||
OCD kan sterk variëren in ernst. Bij sommigen neemt het veel tijd in beslag en belemmert het het dagelijks functioneren; bij anderen zijn de symptomen milder en beter beheersbaar. | OCD kan sterk variëren in ernst. Bij sommigen neemt het veel tijd in beslag en belemmert het het dagelijks functioneren; bij anderen zijn de symptomen milder en beter beheersbaar. | ||
== Contextdenken en OCD == | == Contextdenken en OCD == <!--T:5--> | ||
OCD kan vanuit contextdenken begrepen worden als een vorm van [[Heel sterk eerstegraads denken|extreem eerstegraads denken]]: | |||
<!--T:6--> | |||
OCD kan vanuit contextdenken begrepen worden als een vorm van [[Special:MyLanguage/Heel sterk eerstegraads denken|extreem eerstegraads denken]]: | |||
* Bij gebrek aan contextrelativering blijven gedachten letterlijk en absoluut. | * Bij gebrek aan contextrelativering blijven gedachten letterlijk en absoluut. | ||
* Zonder de mogelijkheid om nuance of alternatieve verklaringen mee te nemen, kunnen bepaalde overtuigingen vastlopen. | * Zonder de mogelijkheid om nuance of alternatieve verklaringen mee te nemen, kunnen bepaalde overtuigingen vastlopen. | ||
* Compulsief gedrag is dan een poging om controle en voorspelbaarheid te herstellen. | * Compulsief gedrag is dan een poging om controle en voorspelbaarheid te herstellen. | ||
== Voorbeelden == | == Voorbeelden == <!--T:7--> | ||
<!--T:8--> | |||
* Angst voor besmetting → eindeloos handen wassen (smetvrees). | * Angst voor besmetting → eindeloos handen wassen (smetvrees). | ||
* Vrees om een fout te maken → telkens opnieuw controleren (bv. gasfornuis of deur). | * Vrees om een fout te maken → telkens opnieuw controleren (bv. gasfornuis of deur). | ||
| Regel 21: | Regel 31: | ||
* Hypochondrie: overtuigd zijn een ziekte te hebben, elk signaal wordt als bevestiging gezien; dokters tot kwakzalvers consulteren om het 'onder controle te houden'. | * Hypochondrie: overtuigd zijn een ziekte te hebben, elk signaal wordt als bevestiging gezien; dokters tot kwakzalvers consulteren om het 'onder controle te houden'. | ||
== Obsessies versus compulsies == | == Obsessies versus compulsies == <!--T:9--> | ||
<!--T:10--> | |||
* '''Obsessies''' zijn hardnekkige gedachten, beelden of impulsen die angst of spanning oproepen. | * '''Obsessies''' zijn hardnekkige gedachten, beelden of impulsen die angst of spanning oproepen. | ||
* '''Compulsies''' zijn de gedragingen of mentale handelingen die iemand uitvoert om de angst van de obsessies te neutraliseren of te verminderen.<br>Maar: door deze compulsies uit te voeren, worden de obsessies juist in stand gehouden of bevestigd. Dit creëert een vicieuze cirkel waarin de dwanggedachten telkens versterkt terugkomen. | * '''Compulsies''' zijn de gedragingen of mentale handelingen die iemand uitvoert om de angst van de obsessies te neutraliseren of te verminderen.<br>Maar: door deze compulsies uit te voeren, worden de obsessies juist in stand gehouden of bevestigd. Dit creëert een vicieuze cirkel waarin de dwanggedachten telkens versterkt terugkomen. | ||
== Verspreiding == | == Verspreiding == <!--T:11--> | ||
<!--T:12--> | |||
OCD treft naar schatting 1 tot 2% van de bevolking wereldwijd. | OCD treft naar schatting 1 tot 2% van de bevolking wereldwijd. | ||
De stoornis komt vaak voor samen met andere aandoeningen, zoals depressie, angststoornissen en autisme. | De stoornis komt vaak voor samen met andere aandoeningen, zoals depressie, angststoornissen en autisme. | ||
De eerste symptomen ontstaan meestal in de adolescentie of vroege volwassenheid. | De eerste symptomen ontstaan meestal in de adolescentie of vroege volwassenheid. | ||
== Copingstrategieën == | == Copingstrategieën == <!--T:13--> | ||
<!--T:14--> | |||
* Structuur en voorspelbaarheid aanbrengen. | * Structuur en voorspelbaarheid aanbrengen. | ||
* Actieve bezigheden die piekeren onderbreken. | * Actieve bezigheden die piekeren onderbreken. | ||
| Regel 37: | Regel 53: | ||
* Contextualiseren leren: helpen om gedachten in perspectief te plaatsen. | * Contextualiseren leren: helpen om gedachten in perspectief te plaatsen. | ||
== Zie ook == | == Zie ook == <!--T:15--> | ||
* [[Heel sterk eerstegraads denken]] | |||
* [[Persoonlijkheidsstoornissen]] | <!--T:16--> | ||
* [[Overprikkeling]] | * [[Special:MyLanguage/Heel sterk eerstegraads denken|Heel sterk eerstegraads denken]] | ||
* [[Special:MyLanguage/Persoonlijkheidsstoornissen|Persoonlijkheidsstoornissen]] | |||
* [[Special:MyLanguage/Overprikkeling|Overprikkeling]] | |||
</translate> | </translate> | ||