Begeleiding en behandeling: verschil tussen versies
Deze versie gemarkeerd voor vertaling |
|||
| (3 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
<languages/> | |||
<translate> | |||
<!--T:1--> | |||
'''Een laag-contextuele persoon kan je niet zomaar hoog-contextueel maken.'''<br>De begeleiding richt zich dus niet op “veranderen wie iemand is”, maar op het versterken van veerkracht en het verminderen van lijdensdruk. | '''Een laag-contextuele persoon kan je niet zomaar hoog-contextueel maken.'''<br>De begeleiding richt zich dus niet op “veranderen wie iemand is”, maar op het versterken van veerkracht en het verminderen van lijdensdruk. | ||
== Kernprincipes == | |||
* '''Kwetsbaarheid aanleren''' – het vermogen om openlijk te erkennen waar men moeite mee heeft. Dit is vaak moeilijk voor laag-contextuele personen, maar essentieel om steun te kunnen ontvangen.<br>Zie ook: [https://www.ted.com/talks/brene_brown_the_power_of_vulnerability?subtitle=nl TED-talk van Brené Brown: The Power of Vulnerability] en het boek [https://www.bol.com/be/nl/p/de-kracht-van-kwetsbaarheid/9200000010046942/ ''De kracht van kwetsbaarheid'']. | == Kernprincipes == <!--T:2--> | ||
<!--T:3--> | |||
* '''Kwetsbaarheid aanleren''' – het vermogen om openlijk te erkennen waar men moeite mee heeft. Dit is vaak moeilijk voor laag-contextuele personen, maar essentieel om steun te kunnen ontvangen.<br>Zie ook:</translate> [https://www.ted.com/talks/brene_brown_the_power_of_vulnerability?subtitle=nl <translate><!--T:4--> TED-talk van Brené Brown: The Power of Vulnerability</translate>] <translate><!--T:5--> en het boek</translate> [https://www.bol.com/be/nl/p/de-kracht-van-kwetsbaarheid/9200000010046942/ <translate><!--T:6--> ''De kracht van kwetsbaarheid''</translate>].<translate> | |||
<!--T:7--> | |||
* '''Laag-contextueel is niet negatief''' – de denkstijl heeft ook sterktes (doelgerichtheid, detailgericht werken).<br>Begeleiding moet dit erkennen in plaats van uitsluitend te focussen op tekorten. | * '''Laag-contextueel is niet negatief''' – de denkstijl heeft ook sterktes (doelgerichtheid, detailgericht werken).<br>Begeleiding moet dit erkennen in plaats van uitsluitend te focussen op tekorten. | ||
* '''De empathieparadox''' – het probleem is niet dat de persoon met contextblindheid geen empathie heeft, maar dat de omgeving vaak te weinig empathie toont voor de inspanningen en kwetsbaarheid van de persoon zelf. | * '''De empathieparadox''' – het probleem is niet dat de persoon met contextblindheid geen empathie heeft, maar dat de omgeving vaak te weinig empathie toont voor de inspanningen en kwetsbaarheid van de persoon zelf. | ||
* '''Activiteiten doen''' – door letterlijk dingen te gaan doen kan persisterend of eerstegraads denken onderbroken worden. Activiteit werkt als “reset” voor het overprikkelde brein. Men noemt dit ook soms '''focusverandering'''. | * '''Activiteiten doen''' – door letterlijk dingen te gaan doen kan persisterend of eerstegraads denken onderbroken worden. Activiteit werkt als “reset” voor het overprikkelde brein. Men noemt dit ook soms '''focusverandering'''. | ||
{{Casus|Een leerling was tijdens het schooljaar erg angstig en zat voortdurend vast in piekergedachten en dwangmatig controleren (OCD). | </translate> | ||
{{Casus|<translate><!--T:8--> | |||
Een leerling was tijdens het schooljaar erg angstig en zat voortdurend vast in piekergedachten en dwangmatig controleren (OCD). | |||
Volgens de moeder verdwenen deze klachten echter volledig tijdens de examenperiode. | Volgens de moeder verdwenen deze klachten echter volledig tijdens de examenperiode. | ||
<!--T:9--> | |||
De reden: tijdens de examens werd de leerling gedwongen om actief te handelen en zich te concentreren op concrete taken. | De reden: tijdens de examens werd de leerling gedwongen om actief te handelen en zich te concentreren op concrete taken. | ||
Het voortdurende "mentale herkauwen" werd onderbroken door de externe structuur en druk van het examen. | Het voortdurende "mentale herkauwen" werd onderbroken door de externe structuur en druk van het examen. | ||
Dit voorbeeld toont hoe ''actief doen'' kan werken als reset voor persisterend denken en angst.}} | <!--T:10--> | ||
{{Casus|Een huisarts verwijst laag-contextuele patiënten/cliënten met psychotische klachten naar de fitness (Basic-Fit). | Dit voorbeeld toont hoe ''actief doen'' kan werken als reset voor persisterend denken en angst.</translate>}} | ||
{{Casus|<translate><!--T:11--> | |||
Een huisarts verwijst laag-contextuele patiënten/cliënten met psychotische klachten naar de fitness (Basic-Fit). | |||
Door de fysieke activiteit en duidelijke structuur wordt het persisterend denken onderbroken. | Door de fysieke activiteit en duidelijke structuur wordt het persisterend denken onderbroken. | ||
<!--T:12--> | |||
De patiënten/cliënten ervaren de fitness als positief en helpend. | De patiënten/cliënten ervaren de fitness als positief en helpend. | ||
Dankzij deze aanpak kon de dosering van antipsychotica verminderd worden. | Dankzij deze aanpak kon de dosering van antipsychotica verminderd worden. | ||
Dit illustreert dat ''actief doen'' niet alleen angst kan doorbreken, maar ook bij psychotisch denken een therapeutisch effect heeft.}} | <!--T:13--> | ||
Dit illustreert dat ''actief doen'' niet alleen angst kan doorbreken, maar ook bij psychotisch denken een therapeutisch effect heeft.</translate>}} | |||
<translate> | |||
== Medicamenteuze ondersteuning == | == Medicamenteuze ondersteuning == <!--T:14--> | ||
<!--T:15--> | |||
In sommige situaties kan medicatie nuttig zijn, vooral om secundaire klachten te behandelen: | In sommige situaties kan medicatie nuttig zijn, vooral om secundaire klachten te behandelen: | ||
* [[overprikkeling]] of [[Heel sterk eerstegraads denken|psychotisch denken]] → antipsychotica, SSRI’s, TCA’s, lithium | * [[Special:MyLanguage/overprikkeling|overprikkeling]] of [[Special:MyLanguage/Heel sterk eerstegraads denken|psychotisch denken]] → antipsychotica, SSRI’s, TCA’s, lithium | ||
* slaapproblemen (essentieel om herstel te starten) → melatonine, trazodon | * slaapproblemen (essentieel om herstel te starten) → melatonine, trazodon | ||
* concentratieproblemen en focus tussen prikkels (ADHD-like) → methylfenidaat | * concentratieproblemen en focus tussen prikkels (ADHD-like) → methylfenidaat | ||
== Conclusie == | |||
== Conclusie == <!--T:16--> | |||
<!--T:17--> | |||
Begeleiding richt zich op: | Begeleiding richt zich op: | ||
* erkennen van de denkstijl als variatie in plaats van tekort | * erkennen van de denkstijl als variatie in plaats van tekort | ||
| Regel 32: | Regel 52: | ||
* indien nodig medicatie om secundaire klachten te verlichten | * indien nodig medicatie om secundaire klachten te verlichten | ||
'''De kernboodschap''': niet proberen om van een laag-contextuele persoon een hoog-contextuele te maken, maar samen zoeken naar manieren om beter om te gaan met de spanningen tussen individu en omgeving. | '''De kernboodschap''': niet proberen om van een laag-contextuele persoon een hoog-contextuele te maken, maar samen zoeken naar manieren om beter om te gaan met de spanningen tussen individu en omgeving. | ||
</translate> | |||