Autisme: verschil tussen versies
Nieuwe pagina aangemaakt met 'De term '''contextblindheid''' werd oorspronkelijk ontwikkeld om het kernprobleem van autisme te beschrijven (Peter Vermeulen, 2011). Autistische personen hebben vaak moeite om contextinformatie te gebruiken bij het interpreteren van signalen en gebeurtenissen. == Autisme in de DSM == In de DSM-5 wordt autisme omschreven als een stoornis met: * beperkingen in sociale communicatie en interactie * beperkte, repetitieve gedragingen of interesses Belangr…' |
|||
| Regel 32: | Regel 32: | ||
== Spectrum en overlap == | == Spectrum en overlap == | ||
Autisme vertoont overlap met andere contextgebonden kwetsbaarheden: | Autisme vertoont overlap met andere contextgebonden kwetsbaarheden: | ||
* persoonlijkheidsstoornissen (rigiditeit, basisvertrouwen) | * [[Persoonlijkheidsstoornissen|persoonlijkheidsstoornissen]] (rigiditeit, basisvertrouwen) | ||
* psychosen (wanneer overbelasting leidt tot realiteitsproblemen) | * [[Heel sterk eerstegraads denken|psychosen]] (wanneer overbelasting leidt tot realiteitsproblemen) | ||
* depressie en burn-out (door voortdurende overcompensatie in een complexe wereld) | * [[Burn-out en depressie|depressie en burn-out]] (door voortdurende overcompensatie in een complexe wereld) | ||
== Conclusie == | == Conclusie == | ||
Versie van 16 sep 2025 15:51
De term contextblindheid werd oorspronkelijk ontwikkeld om het kernprobleem van autisme te beschrijven (Peter Vermeulen, 2011). Autistische personen hebben vaak moeite om contextinformatie te gebruiken bij het interpreteren van signalen en gebeurtenissen.
Autisme in de DSM
In de DSM-5 wordt autisme omschreven als een stoornis met:
- beperkingen in sociale communicatie en interactie
- beperkte, repetitieve gedragingen of interesses
Belangrijk om te benadrukken: de DSM is een classificatiesysteem, geen verklarend model. Het label autisme beschrijft enkel een cluster van gedragingen en ervaringen, maar vertelt niets over de unieke persoon.
Een bekende uitspraak vat dit goed samen: Ken je één persoon met autisme, dan ken je één persoon met autisme.
Nota: In de literatuur en populaire beeldvorming worden vaak “typische” eigenschappen van autisme genoemd, zoals eerlijkheid of rechtlijnigheid. Hoewel dit soms klopt, is het geen algemene regel. Ook mensen met autisme kunnen bijvoorbeeld liegen — vaak als copingmechanisme om hun contextblindheid te compenseren.
Dit illustreert een bredere kritiek op de DSM-classificaties: ze creëren typetjes en clusters, maar vangen de complexiteit en uniciteit van de persoon niet.
Herkadering vanuit contextdenken
Binnen dit project zien we autisme niet louter als een stoornis, maar als een variant in denkstijl:
- lage contextgevoeligheid (sterk detailgericht, moeite met samenhang en impliciete signalen)
- sterktes in nauwkeurigheid en detailwaarneming
- kwetsbaarheden in relaties, flexibiliteit en basisvertrouwen
Voorbeelden van contextblindheid in autisme
- Letterlijke interpretatie van taal (“de trein heeft vertraging” → kijken naar het voertuig i.p.v. het uurrooster).
- Moeite om emoties van anderen te kaderen zonder expliciete uitleg.
- Overprikkeling door lawaai of sociale druk, omdat filteren van irrelevante prikkels moeilijk is.
Spectrum en overlap
Autisme vertoont overlap met andere contextgebonden kwetsbaarheden:
- persoonlijkheidsstoornissen (rigiditeit, basisvertrouwen)
- psychosen (wanneer overbelasting leidt tot realiteitsproblemen)
- depressie en burn-out (door voortdurende overcompensatie in een complexe wereld)
Conclusie
Autisme kan begrepen worden als een extreme vorm van laag-contextueel denken. Het classificeren als “stoornis” helpt in de zorgpraktijk, maar mag niet verward worden met een verklaring of met de persoon zelf. Elke persoon met autisme is uniek, met eigen sterktes, kwetsbaarheden en manieren om met context om te gaan.