Begeleiding en behandeling
Een laag-contextuele persoon kan je niet zomaar hoog-contextueel maken.
De begeleiding richt zich dus niet op “veranderen wie iemand is”, maar op het versterken van veerkracht en het verminderen van lijdensdruk.
Kernprincipes
- Kwetsbaarheid aanleren – het vermogen om openlijk te erkennen waar men moeite mee heeft. Dit is vaak moeilijk voor laag-contextuele personen, maar essentieel om steun te kunnen ontvangen.
Zie ook: TED-talk van Brené Brown: The Power of Vulnerability en het boek De kracht van kwetsbaarheid. - Laag-contextueel is niet negatief – de denkstijl heeft ook sterktes (doelgerichtheid, detailgericht werken).
Begeleiding moet dit erkennen in plaats van uitsluitend te focussen op tekorten. - De empathieparadox – het probleem is niet dat de persoon met contextblindheid geen empathie heeft, maar dat de omgeving vaak te weinig empathie toont voor de inspanningen en kwetsbaarheid van de persoon zelf.
- Activiteiten doen – door letterlijk dingen te gaan doen kan persisterend of eerstegraads denken onderbroken worden. Activiteit werkt als “reset” voor het overprikkelde brein. Men noemt dit ook soms focusverandering.
Volgens de moeder verdwenen deze klachten echter volledig tijdens de examenperiode.
De reden: tijdens de examens werd de leerling gedwongen om actief te handelen en zich te concentreren op concrete taken. Het voortdurende "mentale herkauwen" werd onderbroken door de externe structuur en druk van het examen.
Dit voorbeeld toont hoe actief doen kan werken als reset voor persisterend denken en angst.
Door de fysieke activiteit en duidelijke structuur wordt het persisterend denken onderbroken.
De patiënten/cliënten ervaren de fitness als positief en helpend. Dankzij deze aanpak kon de dosering van antipsychotica verminderd worden.
Dit illustreert dat actief doen niet alleen angst kan doorbreken, maar ook bij psychotisch denken een therapeutisch effect heeft.
Medicamenteuze ondersteuning
In sommige situaties kan medicatie nuttig zijn, vooral om secundaire klachten te behandelen:
- overprikkeling of psychotisch denken → antipsychotica, SSRI’s, TCA’s, lithium
- slaapproblemen (essentieel om herstel te starten) → melatonine, trazodon
- concentratieproblemen en focus tussen prikkels (ADHD-like) → methylfenidaat
Conclusie
Begeleiding richt zich op:
- erkennen van de denkstijl als variatie in plaats van tekort
- versterken van kwetsbaarheid en zelfinzicht
- ondersteunen met structuur en duidelijke context
- indien nodig medicatie om secundaire klachten te verlichten
De kernboodschap: niet proberen om van een laag-contextuele persoon een hoog-contextuele te maken, maar samen zoeken naar manieren om beter om te gaan met de spanningen tussen individu en omgeving.