Obsessive-compulsive disorder (OCD)

Definition

The obsessive-compulsive disorder (OCD) is a mental disorder characterized by:

recurrent, persistent thoughts (obsessions), and/or
repetitive behaviors or mental acts (compulsions) that are performed to reduce anxiety or tension.

According to the DSM, OCD is a classification based on symptoms. It therefore describes what someone experiences, but does not explain why.

OCD can vary greatly in severity. For some, it takes up a lot of time and hinders daily functioning; for others, the symptoms are milder and more manageable.

Contextual thinking and OCD

OCD can be understood from a contextual thinking perspective as a form of extreme first-degree thinking:

In the absence of contextual relativization, thoughts remain literal and absolute.
Without the ability to include nuance or alternative explanations, certain beliefs can get stuck.
Compulsive behavior is then an attempt to restore control and predictability.

Examples

Angst voor besmetting → eindeloos handen wassen (smetvrees).
Vrees om een fout te maken → telkens opnieuw controleren (bv. gasfornuis of deur).
Hardnekkige overtuiging dat de partner vreemdgaat → steeds controleren of bevestiging zoeken.
Hypochondrie: overtuigd zijn een ziekte te hebben, elk signaal wordt als bevestiging gezien; dokters tot kwakzalvers consulteren om het 'onder controle te houden'.

Obsessies versus compulsies

Obsessies zijn hardnekkige gedachten, beelden of impulsen die angst of spanning oproepen.
Compulsies zijn de gedragingen of mentale handelingen die iemand uitvoert om de angst van de obsessies te neutraliseren of te verminderen.
Maar: door deze compulsies uit te voeren, worden de obsessies juist in stand gehouden of bevestigd. Dit creëert een vicieuze cirkel waarin de dwanggedachten telkens versterkt terugkomen.

Verspreiding

OCD treft naar schatting 1 tot 2% van de bevolking wereldwijd. De stoornis komt vaak voor samen met andere aandoeningen, zoals depressie, angststoornissen en autisme. De eerste symptomen ontstaan meestal in de adolescentie of vroege volwassenheid.

Copingstrategieën

Structuur en voorspelbaarheid aanbrengen.
Actieve bezigheden die piekeren onderbreken.
Cognitieve gedragstherapie (CGT), vaak in de vorm van exposure en responspreventie (ERP).
Medicatie: SSRI’s, soms antipsychotica bij ernstige vormen.
Contextualiseren leren: helpen om gedachten in perspectief te plaatsen.