Empathie en denkstijlen

Zie Lexicon#Empathie voor de algemene definitie en vormen van empathie.

Laag-contextueel denken

• Beperkte cognitieve empathie → moeite om de situatie en intenties van de ander juist in te schatten.
• Emotionele reacties zijn daardoor minder afgestemd en vaak reflexmatig → eerder sympathie dan volwaardige empathie.
• Kwetsbaarheid: sneller misverstanden, emotionele escalaties, fragiel basisvertrouwen.

Hoog-contextueel denken

• Sterke cognitieve empathie → kan perspectief nemen en emoties van de ander kaderen.
• Emotionele empathie is beter afgestemd op de context → reactie voelt voor de ander passend en steunend.
• Kwetsbaarheid: overbelasting door té veel perspectiefwissel, neiging tot oververantwoordelijkheid.

Empathie en psychopathologie

• Borderline – sterke emotionele empathie zonder voldoende cognitieve integratie → emoties worden overweldigend.
• Narcisme – vaak wel cognitieve empathie (inzien wat de ander denkt), maar gebrek aan emotionele empathie → instrumenteel gebruik van informatie.

Casus

Partner A (hoog-contextueel) merkt dat Partner B moe is en besluit het avondeten alleen te regelen.

Partner B (laag-contextueel) interpreteert dit als: “hij wil niet samen eten” en voelt zich afgewezen.

Het verschil in empathiestijl leidt tot een misverstand, terwijl de intentie zorgzaam was.